Wspinaczka w super cenach ponad 1000 produktów >>>

Zapisz się do newslettera i nie przegap okazji na super rabaty ZOBACZ ->

Przyrodnicza ekspedycja naukowa w rejon jeziora Bajkał był to obóz naukowy, na jaki wyruszyło 18 studentów uczelni krakowskich (głównie Uniwersytetu Rolniczego) wraz z opiekunami: dr inż. Piotrem Kacorzykiem – kierownikiem obozu i dr hab. inż. Marcinem Pietrzykowskim. Udział w nim wzięli studenci działający w trzech kołach naukowych UR – Koło Naukowe Leśników (Sekcja Ekologii Lasu): Przemysław Nosal, Marta Nowicka, Marek Raniszewski, Ewa Siedlarczyk, Antoni Zięba,; Koło Naukowe Rolników (Sekcja Łąkarstwa): Paulina Czyszczoń, Katarzyna Jelonek, Dawid Kocot, Mateusz Król, Agata Piórko, Justyna Łazarek, Anna Przybyła, Gabriela Smoleń; Koło Naukowe Zootechników (Sekcja Ochrony Zwierząt Wolno żyjących): Andrzej Majerski, Mateusz Murzyn (student Politechniki Krakowskiej), Joanna Piwowarska, Paweł Walner; w obozie wziął udział również student Uniwersytetu Jagiellońskiego – Hubert Jarzębowski, będący naszym „historycznym przewodnikiem” po Syberii.


Choć nasza przygoda z wyjazdem rozpoczęła się dużo wcześniej, poprzez kilkumiesięczne, wieloaspektowe przygotowania do spotkania rosyjskiej przyrody i kultury, podróż rozpoczęliśmy 19 czerwca 2012r. przed krakowskim dworcem kolejowym. Skąd pociągiem wyruszyliśmy do Warszawy, a następnie autokarem przez Litwę i Łotwę do stolicy Rosji.
Pierwszym etapem ekspedycji była podróż koleją transsyberyjską. Przez 5 dni mogliśmy z okien pociągu podziwiać rosyjską przyrodę i krajobrazy, a spotkani rosyjscy towarzysze podróży przybliżyli nam rosyjska kulturę. Tory wiodły nasz pociąg przez wielkie rosyjskie miasta – Jekaterinburg, Omsk, Nowosybirsk, Krasnojarsk za sobą zostawiając przeprawy na największej rzece Europy – Wołdze i na wielkich rzekach Syberii: Irtyszu, Obie, Jeniseju.
26 czerwca dotarliśmy do celu, wysiadając z pociągu na 5306 kilometrze kolei transsyberyjskiej. Pierwszą noc nad Bajkałem spędziliśmy na Półwyspie Szamańskim w pobliżu Sludianki. Nazajutrz wyruszyliśmy w górę rzeki by po dwóch dniach marszu oraz ciężkich przeprawach przez rwącą i lodowatą rzekę, w komplecie założyć obóz powyżej stacji meteorologicznej w górach Chamar-Daban (1442 m n.p.m.) u stóp piku Czerskiego.



Po rozbiciu namiotów grupa 8 śmiałków prawie z biegu zdobyła szczyt piku Czerskiego - 2090 m n.p.m.. W Górach Limbowych, bo tak można przetłumaczyć buriacką nazwę Chamar-Daban, rozpoczęliśmy realizację głównego celu wyprawy – badania, które pozwoliły nam poczuć się odkrywcami tej części Rosji. Co dzień każda sekcja wyruszała na założone przez siebie powierzchnie badawcze i transekty, by dokonać na nich pomiarów i obserwacji syberyjskiej przyrody. Po wykonanej pracy, na wieczornych spotkaniach – panelach dyskusyjnych, dzieliliśmy się wrażeniami i wynikami z pozostałymi uczestnikami ekspedycji. Realizowaliśmy się również turystycznie. Oprócz zdobycia przez całą ekipę piku Czerskiego i dotarcia do jeziora Serce, jeden z uczestników w samotnej wyprawie zdobył także pik Czekanowskiego, a 7-mio osobowa grupa zdobyła Czartowe Wrota. Kilkudniowy pobyt w tych górach był dla nas sprawdzianem wytrzymałości, umiejętności pracy w grupie i nauką wzajemnej pomocy. Wiele z nas ujawniło swoje talenty kulinarne (podczas przygotowania posiłków dla całej grupy), inżynierskie (budowa pryszniców i pieca – paleniska) i organizatorskie. 

Z Gór Chamar-Daban udaliśmy się marszrutkami do doliny Tunkińskiej, gdzie w malowniczo położonym u stóp Sajanu Wschodniego mieście Arszan postanowiliśmy spędzić więcej czasu. Tutaj odbyliśmy turystyczno-naukową wyprawę w Tunkińskie Golce, na pik Lubwi – górę Miłości (2202 m n.p.m.), w której uczestniczyło 12 osób, a z tej grupy ze względu na niesprzyjające warunki pogodowe tylko 4 osoby poszły dalej i zdobyły Drużbę – szczyt o wysokości 2500 m n.p.m. W tym samym czasie pozostałe 8 osób udało się na badania flory doliny Tunkińskiej, przemierzając jej cześć pieszo, marszrutką, a nawet konno. Wieczory spędzaliśmy dzieląc się zdobytymi informacjami i korzystając z przynoszącej ulgę rosyjskiej bani. 

Pozostawiając za sobą Arszan udaliśmy się lądem na drugi brzeg Bajkału do Utuliku gdzie po raz kolejny rozbiliśmy obóz, a korzystając z chwili czasu badaliśmy brzeg i lasy przybrzeżne Bajkału. Kilkoro szczęśliwców podczas konnej wyprawy po okolicy potkało stado odpoczywających na brzegu nerp – jedynego gatunku słodkowodnych fok. Ranek w Utuliku przywitał nas deszczem, ale szybko zwinęliśmy obóz i pełni dobrego humoru wsiedliśmy na statek, który zawiózł nas aż do Listwianki, przez środek Morza Syberii. 

W Listwiance obozowaliśmy 2 dni prowadząc uzupełniające badania, zwiedzając Muzeum Bajkalskie wraz z Arboretum i zdobywając Kamień Czerskiego. Był to dla nas również czas odpoczynku przed podróżą powrotną, czas pożegnania z Bajkałem, który spędziliśmy kupując nadbajkalskie pamiątki, jedząc po raz ostatni endemityczne omule oraz specjały kuchni rosyjskiej – pierożki, kartożki, a także ostatni raz na tej wyprawie kąpiąc się w świętym Morzu Syberii.
Zadowoleni z wykonanej pracy badawczej, z głowa pełną obrazów i doświadczeń niezapomnianej przyrody, krajobrazu i spotykanych ludzi ruszyliśmy do Irkucka żegnając Bajkał z okien marszrutki. 7 lipca z Aeroportu Irkuck wystartował z nami na pokładzie samolot, przenosząc nas do Moskwy, gdzie przesiedliśmy się do autokaru wiozącego nas do Polski.


SEKCJA EKOLOGII LASU
Celem badawczym Sekcji Ekologii Lasu, realizowanym podczas wyprawy naukowej nad Jezioro Bajkał, było określenie wybranych cech drzewostanów (m.in. składu gatunkowego, budowy i struktury) oraz składu florystycznego zbiorowisk leśnych w strefie tajgi ciemnej, a także charakterystyka górnej granicy lasu.
W górach Chamar Daban założyliśmy dziewięć powierzchni badawczych, rozlokowanych w transekcie pionowym od wysokości 1237 m n.p.m. do 1770 m n.p.m. Dziesiąta powierzchnia badawcza odbiegała nieco od przyjętego transektu i charakteryzowała las na stokach bezpośrednio przylegających do Bajkału, w pobliżu miejscowości Utulik. Na powierzchniach tych pomierzyliśmy wysokości i pierśnice poszczególnych drzew, określiliśmy cechy drzewostanu oraz wykonaliśmy szkic, potrzebny do wykonania przestrzennego modelu drzewostanu. Na każdej powierzchni wykonaliśmy także zdjęcia fitosocjologiczne metodą Braun-Blanqueta. Ponadto skartowaliśmy górną granicę lasu w transekcie wysokościowym.



Podczas pobytu w Sajanach, w drodze z miejscowości Arszan na Pik Lubwi wykonaliśmy opis drzewostanu, obrazujący zmiany wyglądu tajgi wraz ze wzrostem wysokości (piętra roślinne). Już na pierwszy rzut oka skład gatunkowy lasu w Sajanach różnił się dosyć istotnie m.in. zwiększonym udziałem modrzewia syberyjskiego i sosny zwyczajnej, od tego z gór Chamar Daban, gdzie dominowała limba syberyjska z domieszką jodły syberyjskiej. Opis ten ponadto posłuży nam do dokładniejszego porównania drzewostanów z obu masywów górskich. 
Nie tylko „mędrca szkiełko i oko”, lecz i serce towarzyszyło nam podczas wędrówek. Podziwialiśmy majestat skalistych szczytów i olbrzymich, sękatych limb. Poznawaliśmy bogactwo kształtów i kolorów egzotycznych kwiatów i chłonęliśmy piękno krajobrazów.
Jak mówi stare porzekadło: „podróże kształcą”. Również i my wiele się nauczyliśmy dzięki tej wyprawie, i to w wielu aspektach.

SEKCJA ŁĄKARSTWA
Badania Sekcji Łąkarstwa prowadzone były w kilku podzespołach. Każda grupa skupiała się na swoich tematach badawczych m. in ocenie składu gatunkowego wybranych siedlisk roślinnych w rejonie gór Chamar- Daban, dokumentacji fotograficznej najciekawszych gatunków flory górskiej- w większości endemitów a także np. charakterystyce i fotograficznym zielniku roślinności, która występuje nad brzegiem Jeziora Bajkał w formie dzikiej a na naszej długości geograficznej często jest spotykana w przydomowych rabatach. To tylko niektóre z tematów opracowywanych przez łąkarzy. Wiele gatunków chociażby traw było nam znanych z łąk i pastwisk naszego kraju jednak zaobserwowaliśmy też gatunki zupełnie dla nas obce, nad których to rozpoznaniem ciągle pracujemy.


SEKCJA ZOOTECHNIKÓW
Sekcja Zootechniczna, do której należeli: Joanna Piwowarska (UR), Andrzej Majerski (UR), Mateusz Murzyn (PK)i Paweł Walner (UR),zajęła się fauną odwiedzanych obszarów. Interesujące dla nas były spotkania z wszędobylskimi burundukami, skrytymi szczekuszkami, wielokrotnie spotykane ślady niedźwiedzi oraz wizyta w Muzeum Bajkalskim, gdzie na żywo mogliśmy zobaczyć jedyną słodkowodną fokę, będącą bajkalskim endemitem – nerpę. Podczas pobytu w górach Chamar-Daban, na wyznaczonych transektach przeprowadziliśmy obserwacje ornitologiczne, które posłużą do ustalenia zmian awifauny związanymi ze zmianami siedliska i wzrostem wysokości nad poziomem morza. Natomiast podczas pobytu w Dolinie Tunkińskiej mieliśmy możliwość przyjrzeć się zmianom zachodzącym w rolniczym krajobrazie doliny, spowodowanym zaniechaniem hodowli bydła. Obóz ten był dla nas sprawdzianem umiejętności obserwatorskich, niezbędnych każdemu badaczowi przyrody, a także pozwolił nam także na zapoznanie się na żywo z syberyjskimi gatunkami zwierząt.
Podczas badań prowadzonych przez Sekcję Zootechników udało się pobrać próbki Różanecznika Złocistego i Limby Syberyjskiej w górach Chamar-Daban z uwzględnieniem różnicy w ekspozycji stoków, na których rosły i wysokości nad poziomem morza. Pobrano także próbki wody z rzeki Sludianki oraz śnieg zalegający pod szczytem piku Czerskiego, a ponadto kilka próbek wody z Bajkału w tym próbkę z środka Morza Syberii. Po przebadaniu tych próbek w laboratorium będziemy mogli sformułować wnioski na temat składu chemicznego wód południowej części jeziora Bajkał oraz jego czystości. Ponadto porównać je z wynikami otrzymanymi dla rzeki Sludianki wpływającej do jeziora. Natomiast pobrane próbki roślin pozwolą nam zbadać góry Chamar-Daban pod względem czystości i porównać różnicę w ekspozycji stoków.


SEKCJA HUMANISTYCZNA
Zadaniem sekcji humanistycznej było opracowanie nazewnictwa gór Chamar Daban pod kątem poloników oraz zwiedzenie miejsc, których nazwy upamiętniają wielkich polskich badaczy Syberii - Jana Czerskiego oraz Aleksandra Czekanowskiego. Udało się zdobyć zarówno Pik Czerskiego na południe od Bajkału, górujący nad Listwianką Kamień Czerskiego oraz oddalony i rzadko uczęszczany Pik Czekanowskiego. Podczas wieczornych prelekcji mogliśmy się również zapoznać z dokonaniami wyżej wymienionych naukowców oraz innych wielkich nazwisk zasłużonych dla naukowego poznania Bajkału - takich jak Benedykt Dybowski; dowiedzieć się o dramatycznych losach polskiego powstania zbrojnego nad Morzem Syberii oraz zgłębić nieco bardziej egzotyczną wiedzę dotyczącą kultury ludowej Buriatów oraz wyznawanej przez wielu z nich religii - szamanizmu, ciągle żywego w tych stronach.