Ogromna ilość dostępnych na rynku modeli onieśmieliła już niejedną osobę, poszukującą odpowiednich dla siebie butów wspinaczkowych. Rock Pillars, firma której historia sięga roku 1988, wyszła naprzeciw potrzebom klientów tworząc przejrzysty poradnik opisujący specyfikę i różnice pomiędzy różnymi modelami butów wspinaczkowych, który będzie dla Ciebie bardzo pomocny w poszukiwaniach buta idealnego. Dzięki uprzejmości polskiego dystrybutora marki Rock Pillars - firmie SNAP Outdoor - możesz przeczytać ten poradnik także u nas!

Systemy zapinania butów

System zapinania buta wspinaczkowego jest ważnym elementem konstrukcyjnym. Wpływa zarówno na komfort jak i stabilność górnej części stopy, a także niejednokrotnie na technikę wspinania. Rock Pillars oferuje 4 różne systemy: klasyczny wiązany oraz szybki wiązany (oznaczane skrótem literowym – LU Lace-Up i Quick Lace-up), zapinany na rzepy (QC Quick Closure) oraz wciągany (Slipper).

	Wciągane – Slipper Wyposażone są w wysokiej jakości elastyczną gumę na wysokości śródstopia. Są idealnym rozwiązaniem dla wspinaczy, którzy nie chcą zawracać sobie głowy żadnego rodzaju wiązaniem. Buty wciągane nie pozwalają regulować dopasowania, są jednak bezkonkurencyjnie szybkie w zakładaniu.
	Szybkie wiązanie – Quick Lace-up W systemie tym sznurowadła przechodzą przez specjalne szlufki skórzane, które sprawiają, że jedno pociągnięcie wystarczy aby idealnie dopasować but.
	Rzepy Quick Closure (QC) Dzięki zastosowaniu bardzo wytrzymałych rzepów Velcro gwarantuje wysoki komfort oraz szybkie i łatwe dopasowanie. To idealnie rozwiązanie w sytuacjach, gdy co chwilę musisz ściągać i zakładać buty.
	Lace-up (LU) Klasyczny system wiązania może wydać się niektórym mniej wygodny, jednakże jest polecany dla wszystkich osób, które nie mają typowego kształtu stopy. Sznurowanie pozwala na bardzo dokładne i precyzyjne dopasowanie buta. System ten może jest mniej praktyczny od pozostałych, lecz dobrze związane buty będą idealnie leżały przez długi czas bez konieczności ponownego wiązania.

Kopyto szewskie i anatomia

Użycie kopyt nadaje butom wspinaczkowym kształt i odpowiednią objętość. Stopa ludzka jest formą przestrzenną – trójwymiarową, aby obuwie (tworzone z dwuwymiarowych materiałów) spełniało określone wymagania niezbędne jest zastosowanie odpowiednich zabiegów technologicznych. Projektowanie kopyt i ich modelowanie to procesy złożone i długofalowe, które opierają się na dużej wiedzy i nowych wiadomościach z dziedziny wspinaczki sportowej. Musi być to konstrukcja idealnie precyzyjna, która daje prawidłowe podparcie stopie i redukuje napięcia mięśniowe. Twórcy butów wspinaczkowych muszą być ekspertami w dziedzinie anatomii stopy ludzkiej, ponieważ każdy jej kształt potrzebuje odpowiednio dopasowanego buta. Aby móc połączyć cechy anatomiczne z technikami wspinaczkowymi, które musi spełniać but, Rock Pillars przez wiele lat tworzył nowe kopyta, także dla „prostszych” modeli mających zapewnić komfort i wygodę przy rekreacyjnym wspinaniu. W chwili obecnej Rock Pillars używa 7 różnych kopyt, które pasują do różnych rodzajów stóp i spełniają inne wymagania dotyczące działania.

	Excentric -Radykalnie zakrzywione i wklęsłe aby wspomóc palce. Ekstremalnie asymetryczny kształt skupia się na dwóch największych palcach, zachowuje jednak wystarczająco dużo przestrzeni dla pozostałych. Przeznaczone dla stóp o standardowej szerokości oraz szerszych; posiada średnio głęboką piętę. Zaprojektowane dla najbardziej wyczynowych zastosowań.
	Optimal – Delikatnie zakrzywione i średnio asymetryczne. Przeznaczone dla stóp o standardowej szerokości oraz szerszych; posiada dosyć obszerną piętę. Przód modelowany tak aby wygodnie pomieścił lekko zgięte palce. Kopyto to jest najbliższe „przeciętnej” stopie, zoptymalizowane dla wyczynowej wspinaczki.
	Asymmetrix – Lekko wygięte kopyto z radykalnie zakrzywionym i wklęsłym przodem celem wsparcia stłoczonych palców. Bardzo asymetryczny kształt skupia się na paluchu. Przód modelowany anatomicznie, z uwzględnieniem potrzeby mocnego zgięcia wszystkich palców. Przeznaczone dla stóp o standardowej szerokości oraz szerszych; posiada średnio głęboką piętę. Rekomendowane dla wyczynowych zastosowań w przewieszeniu.
	Radical – Radykalnie zakrzywione z przodu, średnio asymetryczne. Przestrzeń na palce uwzględnia konieczność lekkiego ich zgięcia, nie powoduje jednak znacznego dyskomfortu. Przeznaczone dla stóp o standardowej szerokości oraz wąskich; posiada płytką piętę o zmniejszonej objętości. Zaprojektowane na podstawie studiów stopy chudej i wyraźnie kościstej, charakterystycznej dla wielu zaawansowanych wspinaczy.
	Basic – Płaskie i delikatnie asymetryczne. Przód modelowany dla wysokiego komfortu, z zachowaniem technicznych walorów buta. Przeznaczone dla stóp o standardowej szerokości oraz szerszych; posiada średnio głęboką piętę . Kopyto to zaprojektowano z myślą o osobach które nie wykorzystują radykalnie zakrzywionych kształtów.
	Anatomic – Kopyto średnio wygięte, średnio asymetryczne, skonstruowane aby umiarkowanie wyginać palce w okolicach czubka. W pełni anatomiczne, przeznaczone dla stóp o standardowej szerokości. Pięta średnio głęboka.
	Baby – Płaskie i delikatnie asymetryczne. Przód modelowany dla wysokiego komfortu, z zachowaniem technicznych walorów buta. Szerokość cholewki oraz samej okolicy pięty uwzględnia ortopedyczne wymagania stawiane butom dziecięcym.

Rozmiary i optymalne dopasowanie

Prawidłowy wybór symetrii buta to nie jedyny parametr istotny przy wyborze obuwia wspinaczkowego. Każdy z nas ma inną, unikalna stopę o danej objętości. Dobór rozmiaru determinowany jest więc zarówno przez sztywność konstrukcji jak i wspinaczkowe doświadczenie i umiejętności. Najogólniej rzecz ujmując, optymalny rozmiar dla wspinaczki czysto sportowej (na zaawansowanym poziomie) będzie mniejszy aniżeli ten polecany na wielowyciągowe drogi czy do zastosowań stricte rekreacyjnych. Posługując się rekomendowaną tabelą rozmiarów koniecznym jest, abyś znał Twój standardowy rozmiar obuwia w jakim chodzisz na co dzień oraz dokładną długość stopy wyrażoną w milimetrach.

Zakres rozmiarów i prawidłowy wybór

Poprawne przeliczenie naszego indywidualnego rozmiaru na ten rekomendowany przy wyborze butów wspinaczkowych jest tematem niekończących się dyskusji. Jako Rock Pillars dostrzegliśmy ten fakt na samym początku i dlatego też zdecydowaliśmy się na system rozmiarowania Mondo Point, gdzie następujące po sobie rozmiary zmieniają się nie tylko względem długości stopy ale również szerokości. Metryczne oznakowanie pozwala każdemu samodzielnie, przy użyciu ołówka i papieru, dobrać prawidłową długość buta dla własnej stopy. Typowe oznakowanie na pudełku odpowiada ścisłemu dopasowaniu buta (ZAAWANSOWANE DOPASOWANIE), gdzie paluch znajduje się w pozycji wygiętej.

Prawidłowa procedura doboru rozmiaru:

1. Zmierz długość stopy.
2. Zdecyduj jak ścisłego dopasowania oczekujesz (w oparciu o poziom zaawansowania i ogólne doświadczenie wspinaczkowe) – wybierz dopasowanie Komfortowe, Zaawansowane lub Wyczynowe.
3. Dokonaj stosownej korekty pomiarów w oparciu o poniższy schemat i wybierz rozmiar odpowiedni dla siebie.

Przykład w jaki sposób dobrać rozmiar butów Rock Pillars:

Długość stopy to 26,5 cm. 265 mm / 7.5 UK to rekomendowany rozmiar z naszej podstawowej tabeli, zapewniający odpowiednie dopasowanie dla doświadczonych wspinaczy (Zaawansowane dopasowanie). Jeśli zależy nam na większym komforcie (Dopasowanie Komfortowe) musimy zdecydować się na buty 5 – 10 milimetrów większe. W niniejszym przykładzie będzie to 8 lub 8.5 UK. W przypadku, gdy szukasz obuwia na bardzo trudne technicznie i krótkie drogi powinieneś zdecydować się na rozmiar 5 – 10 mm mniejszy; tutaj będzie to 6,5 lub 7 UK. Takie rozwiązanie niesie jednak ze sobą pewne następstwa. Wyczynowe dopasowanie przy nowych butach może być bolesne, a w przypadku osób z szeroką stopą jest wręcz niepolecane. Użycie zbyt ciasnych butów powoduje zwiększenie obciążeń jakie przenoszone są na materiały, co w efekcie może przyśpieszyć ich zużycie, a nawet doprowadzić do przedarcia.

Przelicznik miar butów Rock Pillars (wszystkie buty produkowane są w skali metrycznej)

Aktywności wspinaczkowe

Istnieje kilka rodzajów aktywności wspinaczkowych i każda z nich ma inne wymagania dotyczące cech funkcjonalnych buta.

	Wspinaczka skalna – Ogólnie rzec biorąc, jakość butów wspinaczkowych opiera się na ich budowie i zastosowanej gumie (podeszwie). Ten rodzaj aktywności „oferuje” szerokie spektrum terenów – skał o różnej fakturze powierzchni. Możemy mieć do czynienia z krawądkami, rysami, dziurkami, klamami, możemy wspinać się w wapieniu, piaskowcu czy granicie. Wszystko to narzuca dobór odpowiedniego sprzętu. Wykonanie jednego, uniwersalnego modelu obuwia wspinaczkowego jest niemożliwe bez pójścia na pewne kompromisy. Dlatego też Rock Pillars produkuje zróżnicowane modele, także pod względem anatomii. Niektóre buty będą lepiej sprawowały się na drogach, gdzie występuje dużo rys i krawądek (gdzie pracujemy na palcach i to na nich spoczywa większość obciążeń), z kolei inne lepiej spiszą się na drogach tarciowych, w terenie połogim itp.
	Buldering (Bouldering) – Bulderowanie wymaga od wspinacza ogromnej precyzji, doświadczenia w balansowaniu ciałem i przenoszenia ciężaru w najbardziej optymalny sposób. Buty muszą zapewnić odpowiednią stabilizację i doskonałą przyczepność na najmniejszych stopieńkach, mikrokrawądkach i oblakach. Nie mogą ulegać skręceniom i osuwać się ze stopni; istotnym jest, aby były idealnie dopasowane i dawały „czucie skały” w czasie haczenia palcami czy piętą. Wyłącznie idealna konstrukcja i najlepszej jakości guma tworzą prawdziwy but do bulderingu.
	Sztuczna ścianka (panel) – Cechy butów do wspinaczki na sztucznych ścianach zależą w głównej mierze zależy od preferencji i stopnia doświadczenia osoby wspinającej. Początkujący winni się skupić na trwałych butach zapewniających dużą wygodę. Sprawa komplikuje się, gdy dobieramy buty dla bardziej doświadczonych wspinaczy. W takich przypadkach występuje bardzo wiele indywidualnych aspektów, które należy brać pod uwagę. Na przykład osoby, które ściągają buty po każdej drodze preferować będą modele na rzepy; wspinacze o zacięciu zawodniczym wybiorą modele umożliwiające bardzo ścisłe dopasowanie i przeznaczone na mikrostopnie, charakterystyczne dla trudnych dróg.
	Drogi wielowyciągowe – Obuwie do wspinaczki wielowyciągowej musi być wygodne i zapewniać dużą stabilność. Preferowany system zapięcia to standardowe sznurowanie, które zapewnia dobre dopasowanie, szczególnie podczas długiego użytkowania. Dla dróg trudniejszych technicznie dobrze, aby były ciaśniej dopasowane i dawały pewne podparcie na krawądkach. W takim przypadku, lepszym rozwiązaniem będą modele umożliwiające łatwe zdjęcie na stanowisku. Osoby, które chcą pewnego kompromisu muszą albo stracić na precyzji, albo na wygodzie, godząc się na pewien dyskomfort.

Techniki wspinaczkowe

Jak już wspomnieliśmy prócz kilku rodzajów wspinaczki, istnieje również duże rozgraniczenie na techniki wspinania. Każda z tych technik korzysta z innych właściwości jakie oferuje nam obuwie wspinaczkowe. Dobry but to świetna broń podczas walki z grawitacją. Z dobrze dobranym modelem wspinacz może zwiększyć swój poziom i rozwinąć się. W kolekcji Rock Pillars odnajdziesz modele odpowiednie dla każdego celu.

	Dziurki – W małych dziurkach jest bardzo ograniczona ilość miejsca; najczęściej mieszczą się w nich tylko palce, lub co gorsza sam duży palec. Często nacisk jest zwiększony poprzez podniesienie pięty. Buty, które najlepiej będą spisywać się w dziurkach, są silnie asymetryczne, odpowiednio naprężone i z zakrzywionym palcem.
	Krawądki – Na krawądkach najskuteczniejszym jest obciążenie wewnętrznej bądź też zewnętrznej krawędzi buta. Bardzo niekorzystnym jest, gdy miękki but obraca się wokół stopy, osuwając się ze stopnia. Dobre obuwie posiadające odpowiednio sztywną śródpodeszwę zapewnia stabilność stopy i odpowiedni transfer energii.
	Płyty – Na płytach generalnie nie mamy do czynienia z małymi krawędziami, powierzchnia jest jednorodna i pofalowana, z płaskimi zagłębieniami. Niezmiernie ważnym jest swobodny ruch w kostce oraz mały ucisk pięty. Dzięki tarciu zapewnione jest odpowiednie utrzymanie stopy na skale. Na płytach wspinacz stoi całą przednią częścią stopy, na której opiera cały ciężar. Odpowiednie buty do użytku na płytach muszą posiadać elastyczną śródpodeszwę, „lepką” gumę i zapewniać odpowiednią czułość.
	Rysy/szczeliny – W rysach i szczelinach za odpowiednią stabilność odpowiadają boczne części butów, w szczególności te umiejscowione przy palcach. To one muszą zapewnić tarcie. Buty zbyt miękkie w bocznych partiach nie będą w odpowiednim zakresie chroniły stóp podczas klinowania, co może doprowadzić do otarć i bólu. Buty muszą posiadać odpowiednio grubą skórę (podszytą wewnątrz) oraz odpowiednio podwyższony otok gumowy tak, aby zapewnić komfort użytkowania i chronić obuwie przed zbyt szybkim zniszczeniem.
	Haczenie piętą – Ten rodzaj ruchu pomaga wspinaczowi podciągnąć się do kolejnego chwytu w mocno przewieszonym terenie, utrzymać balans ciała czy też zrestować się. Piętę można haczyć w dziurach czy na różnego rodzaju kantach. Guma umiejscowiona na pięcie chroni skórę cholewki i zapewnia niezbędne tarcie. Odpowiednie naprężenie i dobre dopasowanie zabezpiecza piętę przed zsuwaniem się. Najlepiej, gdy nie ma żadnej wolnej przestrzeni pomiędzy piętą buta a stopą.
	Podhaczanie palcami – Podhaczenie przodem buta jest dużo bardziej wyrafinowaną techniką aniżeli haczenie piętą, może być wielce pomocnym w dachach lub na dużych przewieszeniach. Odpowiednie wzmocnienia ponad palcami są bardzo praktyczne z racji zwiększenia tarcia jak i ochrony materiału cholewki.

Zobacz pełną ofertę butów wspinaczkowych na Polarsport.pl

Źródło: Rock Pillars Workbook / SNAP Outdoor